Trong nhiều năm qua, chuyển đổi số đã trở thành từ khóa quen thuộc trong ngành dầu khí toàn cầu. Các công nghệ số như phân tích dữ liệu nâng cao, Internet vạn vật công nghiệp (IIoT), học máy và trí tuệ nhân tạo được kỳ vọng sẽ mở ra một kỷ nguyên mới về hiệu quả vận hành, an toàn và lợi nhuận. Tuy nhiên, thực tế triển khai tại hầu hết các doanh nghiệp dầu khí lại không hoàn toàn đạt được kỳ vọng ban đầu.
Vậy đâu là nguyên nhân khiến cho chuyển đổi số trong ngành dầu khí chưa phát huy được toàn bộ tiềm năng? Và làm thế nào để các doanh nghiệp có thể hiện thực hóa được giá trị mà công nghệ số mang lại?
Nội dung chính trong bài viết
Sự kỳ vọng ban đầu: Công nghệ là chìa khóa vạn năng
Khi chuyển đổi số bắt đầu được nhắc đến rộng rãi trong ngành năng lượng khoảng 10 năm trước, nó được mô tả như một cuộc cách mạng tất yếu. Các lãnh đạo doanh nghiệp kỳ vọng vào những thay đổi ngoạn mục trong cách thu thập, phân tích và ứng dụng dữ liệu trong toàn bộ chuỗi giá trị từ thượng nguồn đến hạ nguồn.
Nhiều công ty đã đầu tư hàng trăm triệu USD vào các nền tảng dữ liệu, cảm biến thông minh, phần mềm giám sát thời gian thực, cũng như các giải pháp học máy và tự động hóa. Các ví dụ thành công ban đầu – như việc giảm thời gian bảo trì giàn khoan ngoài khơi nhờ dự đoán chính xác thời điểm hỏng hóc – càng củng cố niềm tin rằng công nghệ số sẽ là đòn bẩy đột phá cho toàn ngành.
Thực tế: Mức độ chuyển hóa còn thấp
Dù đã có nhiều nỗ lực và đầu tư đáng kể, thực tế cho thấy mức độ áp dụng hiệu quả công nghệ số trong ngành dầu khí vẫn còn rất hạn chế. Theo nghiên cứu của McKinsey, chỉ khoảng 30% giá trị tiềm năng từ các sáng kiến chuyển đổi số được hiện thực hóa tại hầu hết các công ty. Nhiều dự án bị dừng giữa chừng, không mở rộng được quy mô, hoặc không mang lại hiệu quả tài chính rõ ràng.
Một số nguyên nhân chính dẫn đến thực trạng này bao gồm:
-
Thiếu chiến lược tổng thể: Nhiều doanh nghiệp triển khai công nghệ số theo từng bộ phận riêng lẻ, thiếu sự liên kết và đồng bộ giữa các phòng ban.
-
Văn hóa tổ chức chưa thích nghi: Chuyển đổi số đòi hỏi thay đổi lớn trong cách làm việc, ra quyết định, và mô hình quản trị – điều mà nhiều tổ chức truyền thống chưa sẵn sàng tiếp nhận.
-
Thiếu kỹ năng nội bộ: Việc thiếu hụt nhân sự am hiểu cả công nghệ lẫn nghiệp vụ ngành dầu khí khiến việc vận hành và khai thác giá trị từ hệ thống mới trở nên khó khăn.
-
Quá tập trung vào công nghệ: Nhiều công ty chú trọng vào việc sở hữu công nghệ mới mà chưa xác định rõ bài toán kinh doanh cần giải quyết.
Cách tiếp cận hiệu quả hơn: Lấy giá trị làm trung tâm
Để chuyển đổi số thực sự mang lại giá trị bền vững, các doanh nghiệp dầu khí cần thay đổi cách tiếp cận. Thay vì tập trung vào việc áp dụng càng nhiều công nghệ càng tốt, trọng tâm cần chuyển sang việc xác định các bài toán kinh doanh cụ thể có thể được giải quyết nhờ công nghệ.
Chẳng hạn, thay vì chỉ triển khai hệ thống giám sát toàn diện cho cả nhà máy, doanh nghiệp có thể tập trung vào một điểm nghẽn chính gây tổn thất sản lượng và tối ưu hóa khâu đó bằng phân tích dữ liệu. Khi đã chứng minh được hiệu quả, giải pháp có thể được nhân rộng dần ra toàn hệ thống.
Ngoài ra, việc kết hợp đội ngũ vận hành thực tế với các chuyên gia công nghệ ngay từ đầu cũng giúp tạo ra các giải pháp thiết thực, dễ triển khai và phù hợp với đặc thù hoạt động.
Yếu tố con người và tổ chức: Chìa khóa thành công
Chuyển đổi số không chỉ là bài toán công nghệ – đó còn là một cuộc thay đổi về tổ chức và con người. Các công ty cần đầu tư vào việc nâng cao kỹ năng số cho đội ngũ hiện tại, xây dựng cơ chế phối hợp linh hoạt giữa các bộ phận, và phát triển văn hóa dữ liệu trong toàn doanh nghiệp.
Việc thiết lập một nhóm chuyển đổi số nội bộ có năng lực cả về công nghệ lẫn kinh doanh, hoạt động như một “tổ chức đổi mới” bên trong doanh nghiệp mẹ, là một mô hình đang tỏ ra hiệu quả tại nhiều tập đoàn dầu khí lớn.
Những bài học từ các công ty thành công
Một số công ty đã đạt được kết quả rõ rệt từ chuyển đổi số nhờ bám sát các nguyên tắc sau:
-
Bắt đầu từ mục tiêu rõ ràng và có thể đo lường.
-
Ưu tiên các sáng kiến có thể triển khai nhanh và tạo ra giá trị ngay.
-
Áp dụng phương pháp tiếp cận linh hoạt (agile) để thử nghiệm nhanh và cải tiến liên tục.
-
Đảm bảo sự cam kết từ lãnh đạo cấp cao và sự tham gia tích cực của nhân viên tuyến đầu.
Liên kết với thực tiễn tại Việt Nam
Tại Việt Nam, mặc dù quy mô ngành dầu khí còn khiêm tốn so với thế giới, nhưng nhu cầu về số hóa trong các lĩnh vực năng lượng và sản xuất công nghiệp đang gia tăng rõ rệt. Không chỉ các tập đoàn lớn, mà cả các doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng bắt đầu quan tâm đến việc ứng dụng công nghệ để tối ưu vận hành và tiết kiệm chi phí.
Một trong những hướng đi thực tế và hiệu quả là số hóa các hệ thống năng lượng, đặc biệt là hệ thống gas công nghiệp – yếu tố đóng vai trò quan trọng trong vận hành sản xuất tại nhiều nhà máy và khu công nghiệp. Công ty An Mỹ, với hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực lắp đặt hệ thống gas LPG công nghiệp, đang hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam hiện đại hóa hệ thống cung cấp gas, tích hợp thiết bị đo lường và cảnh báo thông minh, góp phần đảm bảo an toàn – hiệu quả – tiết kiệm chi phí.
Việc bắt đầu chuyển đổi số từ các hạ tầng nền tảng như hệ thống gas không chỉ phù hợp với xu thế toàn cầu mà còn dễ dàng triển khai, chi phí đầu tư hợp lý và mang lại hiệu quả rõ rệt trong ngắn hạn.
Kết luận: Chuyển đổi số cần chiến lược và thực tế
Chuyển đổi số trong ngành dầu khí là một hành trình dài và đầy thách thức. Tuy nhiên, nếu được thực hiện đúng cách – bắt đầu từ các vấn đề thực tiễn, lấy giá trị làm trung tâm, và đặt yếu tố con người lên hàng đầu – thì tiềm năng mà công nghệ số mang lại là vô cùng to lớn.
Tại Việt Nam, các doanh nghiệp nên bắt đầu từ những hạng mục thiết yếu như tối ưu hóa hệ thống gas công nghiệp – nơi mà An Mỹ đã và đang đồng hành cùng nhiều khách hàng để hiện thực hóa những giá trị đầu tiên trên con đường chuyển đổi số.
Tham khảo thêm: