Kể từ khi quy định MARPOL về giới hạn lưu huỳnh trong nhiên liệu hàng hải chính thức có hiệu lực, ngành vận tải biển và lọc dầu toàn cầu đã phải bước vào cuộc cải tổ lớn. Bên cạnh những thay đổi trong hành vi tiêu dùng nhiên liệu, một điều đáng chú ý là OPEC đang có cơ hội giành lại thị phần nhờ vào những thay đổi đột ngột trong cơ cấu cầu dầu thô.
Với các nhà máy lọc dầu phải tăng công suất để sản xuất nhiên liệu sạch hơn, nhu cầu dầu thô toàn cầu đã tăng đáng kể – mở ra cánh cửa cho OPEC quay lại đường đua.
Nội dung chính trong bài viết
1. Quy định MARPOL 2025 là gì?
MARPOL là Công ước Quốc tế về Ngăn ngừa Ô nhiễm do Tàu biển gây ra. Một trong những quy định lớn nhất có hiệu lực từ năm 2020 là giới hạn lưu huỳnh trong nhiên liệu hàng hải xuống mức 0,5% – thấp hơn nhiều so với mức 3,5% trước đó.
Đến năm 2025, phần lớn đội tàu biển quốc tế đã buộc phải chuyển sang sử dụng nhiên liệu ít lưu huỳnh như:
-
Dầu hàng hải MGO (Marine Gas Oil)
-
Nhiên liệu dầu ít lưu huỳnh (LSFO)
-
Một phần nhỏ chuyển sang dùng LNG
-
Số ít lắp đặt hệ thống lọc khí thải (scrubber)
2. Nhu cầu lọc dầu tăng – kéo theo sản lượng dầu thô tăng theo
Việc tuân thủ MARPOL đòi hỏi các nhà máy lọc dầu toàn cầu phải tăng công suất chạy máy để sản xuất đủ lượng MGO và LSFO. Theo ước tính của McKinsey, nhu cầu dầu thô tăng thêm từ 1 – 1,8 triệu thùng/ngày chỉ để phục vụ cho việc sản xuất nhiên liệu đạt chuẩn mới.
Kịch bản mạnh nhất là khi 75% đội tàu chuyển sang dùng MGO, nhu cầu có thể tăng tới 3,8 triệu thùng/ngày – mức cao khó duy trì lâu dài nhưng đủ tạo áp lực lớn lên thị trường.
3. OPEC được lợi khi cầu dầu thô tăng
Phần lớn nguồn cung dầu từ OPEC là dầu “chua” (hàm lượng lưu huỳnh cao), vốn không phải là ưu tiên trong điều kiện MARPOL. Tuy nhiên, do các nhà máy đã đầu tư xử lý sâu hơn, nguồn dầu OPEC lại trở nên hấp dẫn nhờ sẵn có và giá cạnh tranh.
Các quốc gia như Ả Rập Xê Út, Iraq, UAE được kỳ vọng sẽ tăng thêm sản lượng trong giai đoạn 2025–2026 nhờ nâng cấp mỏ hiện tại và đưa mỏ mới vào khai thác. Nếu giá MGO tăng nhanh, việc các tàu quay lại dùng dầu lưu huỳnh cao (kết hợp scrubber) cũng giúp giữ vững cầu dầu chua của OPEC.
4. Biến động giá dầu và chiến lược thị phần
MARPOL không chỉ tạo cú hích về cầu, mà còn làm thay đổi cục diện thị trường. Khi các nước sản xuất dầu đá phiến không thể phản ứng kịp do giới hạn công suất lọc dầu, OPEC có thể chiếm lại thị phần đã mất. Dự kiến, sản lượng từ khối này có thể tăng thêm 0,9–2,2 triệu thùng/ngày trong giai đoạn 2025–2026 nếu thị trường hấp thụ đủ.
Trong kịch bản mạnh nhất, giá dầu Brent có thể tăng lên 85 USD/thùng, mở ra một giai đoạn tăng trưởng lợi nhuận đáng kể cho các nước OPEC, đặc biệt là trong bối cảnh khan hiếm dầu ngọt (sweet crude).
5. Các nhà máy lọc dầu cần làm gì?
MARPOL 2025 không chỉ là thách thức, mà còn là cơ hội lớn với các nhà máy lọc dầu có cấu hình linh hoạt. Họ có thể:
-
Tăng cường cracking và desulfurization
-
Tận dụng dầu chua giá tốt từ OPEC
-
Đầu tư vào xuất khẩu MGO đến các cảng chiến lược
Ngoài ra, việc nắm bắt đúng xu hướng chuyển đổi của đội tàu biển cũng giúp các nhà máy lập kế hoạch sản xuất thông minh hơn.
Kết luận
MARPOL 2025 không chỉ là cuộc chơi của ngành vận tải biển, mà còn là một biến số lớn định hình lại thị trường dầu thô toàn cầu. Với việc cầu dầu tăng đột biến, OPEC có cơ hội hiếm có để nâng sản lượng, giữ giá ổn định và giành lại thị phần đã mất trong thập kỷ qua.
Đây là thời điểm chiến lược cho các bên trong chuỗi năng lượng – từ nhà máy lọc dầu, công ty logistics đến các nhà sản xuất dầu – cùng tái định vị để nắm bắt làn sóng mới của thị trường hậu MARPOL.
Tham khảo thêm: