Trong nỗ lực giữ cân bằng thị trường dầu thô toàn cầu, OPEC đã tiến hành cắt giảm sản lượng trong những năm gần đây nhằm đối phó với sự gia tăng của dầu đá phiến Mỹ. Tuy nhiên, chính những động thái đó lại tạo ra một hệ quả ít được chú ý: thị trường dầu trung bình đang trở nên khan hiếm và chịu nhiều áp lực.
Vậy dầu trung bình là gì? Vì sao nó lại quan trọng với các nhà máy lọc dầu? Và những biến động này ảnh hưởng thế nào đến thị trường năng lượng toàn cầu?
Nội dung chính trong bài viết
Dầu trung bình: Mắt xích bị “thắt cổ chai” trong chuỗi cung ứng dầu
Trong ngành dầu khí, các loại dầu thô được phân loại dựa trên độ nặng (light, medium, heavy) và hàm lượng lưu huỳnh (sweet, sour). Dầu “medium sour” – tức dầu trung bình, hàm lượng lưu huỳnh cao – chiếm một phần lớn trong giỏ dầu của OPEC, đặc biệt từ các quốc gia như Ả Rập Xê Út, Iraq và Iran.
Trái lại, nguồn cung dầu mới từ Bắc Mỹ – cụ thể là dầu đá phiến – lại là light sweet crude (nhẹ và ít lưu huỳnh). Khi OPEC muốn kìm hãm sự dư thừa nguồn cung toàn cầu, họ cắt giảm chính những loại dầu mình chiếm ưu thế: dầu trung bình và nặng.
Kết quả? Nguồn cung dầu trung bình bị thu hẹp nhanh chóng, trong khi nhu cầu từ các nhà máy lọc dầu phức tạp – vốn được thiết kế để xử lý loại dầu này – vẫn cao.
Chênh lệch giá dầu: Dầu trung bình “leo thang” vượt mặt dầu nhẹ
Từ năm 2017 đến nay, giá dầu nhẹ ngọt ở Bờ biển Vịnh Mỹ đã giảm tương đối so với giá Brent – mức chênh lệch giảm khoảng 2,5 USD/thùng. Trong khi đó, dầu trung bình chua (như dầu Mars) giữ mức chênh lệch ổn định khoảng 3,5 USD/thùng so với Brent – cho thấy nhu cầu vẫn mạnh mẽ.
Điều này phản ánh rõ: khi OPEC cắt giảm sản lượng dầu trung bình, sự khan hiếm trở nên rõ rệt, và giá bị đẩy lên – bất chấp sự tăng trưởng mạnh của nguồn cung dầu nhẹ từ Mỹ.
Châu Á đẩy mạnh thu mua dầu trung bình từ Mỹ và Mỹ Latinh
Với nguồn cung từ OPEC suy giảm, các nhà máy lọc dầu lớn – đặc biệt tại châu Á – bắt đầu mở rộng tìm kiếm nguồn thay thế. Các lô dầu trung bình và nặng từ Mỹ, Mexico và Venezuela được chuyển hướng sang châu Á với khối lượng tăng dần.
Đây là một nghịch lý thú vị: Mỹ là quốc gia xuất khẩu chủ yếu dầu nhẹ, nhưng vì các nhà máy trong nước lại đang dần chuyển sang xử lý loại dầu này nên dầu trung bình từ Mỹ bắt đầu tìm được đường sang châu Á, nơi các nhà máy lọc dầu hiện đại vẫn cần nguyên liệu nặng hơn.
Các nhà máy lọc dầu bị “ép” thay đổi cấu trúc hoạt động
Với mức giá dầu trung bình tăng cao, các nhà máy lọc dầu sử dụng loại nguyên liệu này đang chịu áp lực lợi nhuận. Điều này thúc đẩy xu hướng:
-
Tăng tỷ lệ sử dụng dầu nhẹ ngọt trong quy trình lọc.
-
Tối ưu lại thiết bị và dòng sản phẩm để phù hợp với nguồn nguyên liệu sẵn có.
-
Cân nhắc lại các kế hoạch đầu tư cho giai đoạn 2025–2030.
Tuy nhiên, việc chuyển đổi không dễ dàng vì nhiều nhà máy đã đầu tư hàng tỷ USD để phù hợp với dầu trung bình và nặng.
Dầu nặng đang “giữ giá” để cạnh tranh
Một điểm đáng chú ý là giá dầu nặng không bị ảnh hưởng tương tự như dầu trung bình. Các nhà cung cấp dầu nặng – như Mexico với loại Maya – đang giữ giá ở mức cạnh tranh, thậm chí duy trì hoặc mở rộng mức chiết khấu so với dầu nhẹ. Điều này cho thấy họ đang nỗ lực để không bị loại khỏi cuộc chơi, nhất là trong bối cảnh dầu nhẹ của Mỹ ngày càng phổ biến.
Hai tác động kép từ chiến lược OPEC
Việc cắt giảm sản lượng của OPEC đã mang lại 2 kết quả rõ rệt:
-
Giá dầu toàn cầu (đại diện là Brent) tăng ổn định – mang lại doanh thu tốt hơn cho các nước thành viên.
-
Chênh lệch giá giữa dầu trung bình và dầu nhẹ thu hẹp lại, giúp các loại dầu chủ lực của OPEC được định giá cao hơn.
Tuy nhiên, hệ quả là làm khó các nhà máy lọc dầu toàn cầu – những đơn vị đang cần dầu trung bình với chi phí hợp lý để duy trì lợi nhuận.
Tương lai nào cho dầu trung bình?
Trong ngắn hạn, nếu OPEC không nới lỏng cắt giảm sản lượng, thị trường dầu trung bình sẽ tiếp tục thiếu hụt. Về trung hạn, một số nhà máy lọc dầu có thể:
-
Điều chỉnh cấu hình để tăng linh hoạt đầu vào.
-
Tìm nguồn cung thay thế từ dầu tổng hợp hoặc dầu sinh học.
-
Tập trung vào dầu nhẹ và sản phẩm hóa dầu có biên lợi nhuận tốt hơn.
Nhưng nhìn chung, dầu trung bình vẫn đóng vai trò khó thay thế trong hệ sinh thái lọc dầu toàn cầu – ít nhất là trong 5–10 năm tới.
Kết luận
OPEC đã đạt được mục tiêu chiến lược: nâng giá dầu toàn cầu và tạo ra lợi thế ngắn hạn cho dầu trung bình. Tuy nhiên, hệ quả phụ là thị trường trở nên thiếu hụt nguồn cung ở phân khúc này, đẩy các nhà máy lọc dầu vào tình trạng “khó xử” và buộc phải tái cấu trúc chiến lược hoạt động.
Trong giai đoạn 2025 trở đi, ai kiểm soát được nguồn cung dầu trung bình ổn định, người đó sẽ nắm lợi thế lớn trên thị trường toàn cầu.
Liên hệ ngay với An Mỹ để nhận tư vấn miễn phí và báo giá thi công hệ thống gas nhà hàng – khách sạn chuyên nghiệp!
Hotline: 083.830.5577
Website: https://dichvugas.com/lap-dat-he-thong-gas-lpg-cong-nghiep
Email: Anmy1975@gmail.com
Địa chỉ: Tổ dân phố Ninh Sơn, TT Chúc Sơn, H Chương Mỹ, TP Hà Nội